Mostar Köprüsü

Gündüz Vassaf ın şiirsel kitabı "Mostari- Bir Köpru Bekçisinin Günlüğü" Yapı Kredi Yayınlarından çıktı. Mostar Köprüsünden çok etkilenmiş, Bosna savaşında yıkıldıktan sonra 1997 de tekrar yapımına başlanılan ve 23 Temmuz 2004 tarihinde açılışı yapılan Köprüyü ziyaret etme şansım olduğundan, "Mostari:Bir Köprü Bekçisinin Günlüğü"  özellikle dikkatimi çekti. Bir günlük niteliğinde siirlerden oluşan kitap bu haftaki başucu kitabım oldu.

Arka sayfadan;

Mostar’da günlerim, aylarım, bir türlü ayrılamadığım Köprübaşında geçti. Anı notları diye yazmaya başladıklarım ayakta bekleyen bir köprü bekçisinin nöbet defterine dönüştü.  Bazen yüzlerce turist arasında, bazen gece saatlerinde tek başıma Köprü’yü bekledim. Ben Köprü’yü sahiplendim, o beni zapt etti.  Bana neler yaşattıysa ben de dünyamı, duygularımı, düşünce ve hezeyanlarımı onunla paylaştım. Taa ki bir gün beni azad edene kadar.”

Yazar ve psikolog Gündüz Vassaf’ın Mostari – Bir Köprü Bekçisinin Günlüğü kitabının macerası, Birleşmiş Milletler Barış Gücü’nde çalışırken Bosna’da yaşayan kuzeninin Mostar’daki evinde kalabileceğini söylemesiyle başlar. Mostar’a varışının ertesi günü, dünyanın dört tarafından gelen herkes gibi Vassaf da evrensel ününe savaş acıları eklenmiş Mostar Köprüsü’nün yolunu tutar, yanında taşıdığı küçük defterini çıkarıp bir kaç gözlemini yazar. Hava kararmaya başladığında, elinde kalemi, Köprü duvarının üstünde defteri, kendini de dönüştürecek bir alemin beklenmedik yolculuğuna çıkar.
Anı olarak yazmaya başladığı notların bir köprü bekçisinin nöbet defterine dönüşür.

“Bazen yüzlerce turist arasında, bazen gece saatlerinde tek başıma Köprü’yü bekledim. Ben Köprü’yü sahiplendim, o beni zapt etti.  Bana neler yaşattıysa ben de dünyamı, duygularımı, düşünce ve hezeyanlarımı onunla paylaştım. Taa ki bir gün beni azat edene kadar.”
Ve...  Tam da Köprü yolculuğu bitmek üzereyken savaşın çıkmaz sokağından bir  sesleniş... Mostar Manifestosu!

MOSTAR GÜNCEM

                                 

Mostar Köprüsü  Bosna-Hersek'in Mostar şehrinden geçen, Neretva Nehri üzerinde Mimar Sinan'ın öğrencisi Mimar Hayreddin tarafından 1566 yılında inşa edilmiş. Köprünün yapılması ile birlikte bölgenin ticari hayatı da büyük bir canlılık kazanmıs. Köprü inşaatında 456 kalıp taş kullanılmış.

                                             

                                    

Fotoğraftaki köpru ise Küçük Mostar Köprüsü. MostarKöprüsü inşa edilmeden önce deneme icin küçük bir orneği yapılmış.

                                       

1992 Bosna savasşı basladiginda Mostar şehri de savaştan etkilenmiş. Sırplarin top atışlarına dayanmaya çalışan sehrin simgesi Mostar köprüsü Hırvat güçleri tarafından maalesef 1993 yılında yıkılmış.

                                                

Köprünün yıkılışınıhuzunlu gözlerle seyreden Mostar halkı Köprü tekrar inşa edildiğinde köprüden nehre düşen taşlardan birine Köprülerinin yıkıldığı tarihi unutmamak için bu tarihi yazmışlar.  "Don't Forget '93"

                                        

Savas sona erince Türk Hükümetinin de katkıları ile köprü tekrar, orjinaline %100 sadık kalinarak insa edilmeye başlandı.Koprunun insanini yine bir turk sirketi olan ER-Bu yapti. Orjinal taşlar köprü yıkılırkennehre döküldüğünden kullanılamadı ama 1566 yılında köprü ilk inşa edildiğinde kullanılan taşların bulunduğu taş ocağı tekrar açıldı ve bu madenden çıkarılan aynı tip taşlar köprününn ikinci inşasında da kullanıldı.

Yıkılan Mostar Köprüsünün kalıntıları nehir kenarında görülebiliyor.

Mostar Köprüsü ve eski Mostar Şehri 1995 yılında UNESCO tarafından Kültür Mirasları Listesine alındı.

Mostar sehrinden bir kac kare;